We kennen allemaal het spreekwoord: “Echte mannen huilen niet”. Nou mooi wél. Echte jongens huilen wel. En meiden ook. Toch blijkt de emotionele opvoeding van een zoon voor veel ouders uitdagender dan het opvoeden van een dochter. Eeuwenoude culturele patronen en overtuigingen hebben het voor mannen en jongens moeilijker gemaakt om emoties te doorvoelen, terwijl dat juist zo belangrijk is. Opvoedkundige Tischa Neve helpt. Met 3 praktische tips om emoties bij jongens bespreekbaar te maken.
Jongens emotioneel opvoeden: een voorrecht
Onze aanleiding voor dit artikel? Auteur, feminist en denker Chimamanda Ngozi Adichie. Zij was onlangs tafelgast bij Eva Jinek en sprak onder meer over het opvoeden van jongens. Zij omschreef dit niet als een uitdaging, maar als een voorrecht. Wij kunnen, als ouders en opvoeders, namelijk diepgewortelde patronen doorbreken.
Chimamanda Adichie bij Jinek: “Ik ben enthousiast over de mogelijkheid om jongens op te voeden, omdat ik weet dat het mogelijk is om goede mannen op te voeden. Ik wil er heel bewust mee omgaan. Ik ga er heel vroeg mee beginnen, omdat ik denk dat de wereld jonge jongens boodschappen geeft die echt ongezond voor ze zijn. Een daarvan is het idee dat emotie tonen slecht is. En ik ga mijn jongens vertellen: Nee, emotie is goed.”
Waarom de emotionele opvoeding zo belangrijk is
“Emotie is goed”, onderstreept (uiteraard) ook kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa Neve, waarmee wij Emotieklets ontwikkelden. “Ik hoop van harte dat het spreekwoord “Echte mannen huilen niet” niet meer wordt gebruikt.”
Tischa begrijpt echter waar het vandaan komt: “Generaties voor ons hebben dit soort dingen helaas vaak geroepen, omdat ze het zelf ingeprent kregen. En dat niet alleen: ook werd er vroeger vrij zwart-wit gedacht in goede emoties en slechte emoties. Boosheid, verdriet en angst waren zwakke of slechte emoties. En juist die ‘zwakke’ emoties mochten jongens en mannen niet laten zien. Met als resultaat dat deze jongens later in hun leven vastliepen. Met overspannenheid, burn-outs of zelfs depressies als gevolg.”
Ze vervolgt hoopvol: “Inmiddels weten we gelukkig beter. Alle emoties mogen én moeten er zijn. Bij iedereen. Ongeacht geslacht. Of leeftijd. En daar kunnen we onze kinderen bij helpen. Door kinderen te leren dat alle emoties belangrijk zijn en een functie hebben. En daarin zien we nu al een verschil: ouders voeden jongens en meiden anno nu gelijkwaardiger op – mét aandacht voor de emotionele ontwikkeling.”
3 tips om emoties bespreekbaar te maken met je zoon
Vind jij de emotionele opvoeding van je zoon soms lastig? Tischa helpt met 3 tips, waarmee je ruimte creëert voor de emoties van je zoon en deze bespreekbaar maakt:
- Laat jongens jongens zijn
“In het algemeen zie je dat jongens, genetisch bepaald, meer externaliserende emoties hebben. Let op: dit geldt zeker niet voor alle jongens en misschien juist wel voor sommige meiden. Maar generaliserend gezien zijn jongens fysieker en explosiever en uiten ze zich ook meer zo. Aan ons als ouders en opvoeders de taak om ze niet te beperken in hun gedrag. We hebben van nature namelijk de neiging om typisch jongensgedrag te corrigeren. Ze moeten ten slotte lief zijn, braaf en vooral niet te druk. Maar wat gebeurt er als we ze indammen? Dan stapelen de emoties zich op en komen ze er als een vulkaanuitbarsting uit. Dus laat jongens, waar het kan, vooral jongen zijn. Zeker na een lange schooldag, bijvoorbeeld.” - Leer je kinderen emoties te voelen
“Voelen zijn we een beetje verleerd. Emoties rationaliseren we, waardoor we voelen met ons hoofd. Wat zou het mooi zijn als we kinderen weer leren voelen met hun lijf. Zoals je voelt dat je honger krijgt, kun je ook spanning voelen opkomen. En als je dit kan voelen? Dan kun je er ook iets aan doen. Diep en uit ademen bijvoorbeeld. Een praktisch hulpmiddel bij het herkennen van emoties, is de Eilandenkaart in Emotieklets. Hierop is elke emotie een eiland. Met simpele vragen zoals “Op welk eiland was je vandaag?” Of: “Welke eilanden heb je vandaag allemaal bezocht en op welk eiland ben je nu?” worden emoties ineens tastbaar en incheckmomenten makkelijker. Niet alleen voor je kinderen, maar voor je hele gezin.
- Laat je zoon huilen, stampen of schreeuwen (waar het kan)
“Heb je weleens geprobeerd een bal onder water te drukken? Dat lukt niet. Datzelfde geldt voor het opkroppen van emoties. Idealiter leer je je kind daarom dat elke emotie er mag zijn. Ook verdriet, boosheid en woede. Dus laat je kindmaar eens uitrazen, huilen, met gebalde vuisten op de grond slaan, stampen of schreeuwen als het kan, en rem hem daarin niet. Als de situatie het toelaat uiteraard. Zo zeg je niet alleen dat elke emotie er mag zijn, maar laat je dit ook echt zien.”
Emoties bespreekbaar maken: een gezamenlijke ontdekkingstocht
Emoties bespreekbaar maken met je zoon is eigenlijk een driestappenplan. Niet alleen voor je kind, voor jullie samen. Het begint bij het leren kennen van alle emoties. Stap twee is ze proberen te begrijpen en stap drie is ontdekken hoe je als kind met je emoties om kunt gaan, zonder ze weg te stoppen of te sussen. En daar kunnen wij als ouders ook alleen maar van leren.
Wil je meer praktische tips over de emotionele opvoeding van je zoon of dochter? Bekijk Emotieklets eens. Een hulpmiddel om op een ontspannen manier te praten over lastige emoties en plannetjes te maken om met die emoties om te gaan. Of schrijf je in voor de maandelijkse Gezinnig nieuwsbrief, onderaan de homepage.